Ik vertrok als zendeling, maar kwam terug als discipel

Twaalf jaar lang woonden Leendert en Nelleke Wolters met hun gezin in Praag. Recent keerden ze terug naar Nederland, waar ze nu opnieuw wortel proberen te schieten. Wat begon met een verlangen om te dienen in een geseculariseerde samenleving, groeide uit tot een leven van gastvrijheid, discipelschap en diepe geestelijke groei. "We dachten dat wij iets kwamen brengen, maar uiteindelijk was het God die vooral aan ons werkte."

Het begon met een diep verlangen: uitgezonden worden naar het buitenland om het evangelie te delen. "We hadden altijd al de overtuiging dat we de zending in wilden", vertelt Leendert. "Maar het juiste moment en de juiste plek lieten even op zich wachten."

Toen de gesprekken met de GZB, de Gereformeerde Zendingsbond binnen de Protestantse Kerk, serieus werden, kwamen herinneringen boven aan een vakantie in de Tsjechische bergen. "We reden van dorp naar dorp, op zoek naar een kerk. Alles was dicht. Mijn vrouw zei toen: als je ergens zendingswerkers naartoe moet sturen, dan is het hier." In 2013 was het zover. De GZB vroeg hen voor Praag, en het zaadje dat jaren eerder geplant was, begon te groeien. "We zijn eigenlijk het antwoord op ons eigen gebed geworden."

Leren in een seculiere context
Tsjechië is een van de meest geseculariseerde landen van Europa. Slechts 0,3 procent van de bevolking noemt zich evangelisch christen. "Juist daarom wilden we daar zijn. Want waar de kerk klein is, komt haar kern vaak helder aan het licht."

Via de Tsjechische Evangelische Alliantie raakte Leendert betrokken bij projecten voor kerkvernieuwing en kerkplanting. "Ik kon daar niet alleen training geven, maar het ook zelf in de praktijk brengen. In onze gemeente in Praag richtten we ons vooral op jonge volwassenen: studenten en starters op de arbeidsmarkt. Zij hadden vaak grote levensvragen, maar meestal geen christelijke achtergrond."

Naast zijn rol in trainingen en coaching begeleidde Leendert ook kerkplanters in andere steden. "Het mooie van de Evangelische Alliantie was dat we daar ervaringen konden uitwisselen en elkaar versterken. Wat we in de praktijk leerden, gaven we zo breder door."

Van zending naar vriendschap
De ervaring leerde hem dat het werk vooral vruchtbaar was waar relaties diep en echt waren. "Onze dominee zei bij ons vertrek: ‘Bedankt voor je vriendschap. Jij was iemand die me vertrouwen gaf om te durven.’ Die zin raakte me diep. Misschien was dát wel onze grootste bijdrage."

Dat vriendschap en vertrouwen niet alleen een bijproduct waren, maar een kern van hun roeping, werd vooral zichtbaar in de keuzes die ze maakten in de laatste fase van hun uitzending. "We wisten dat we op een gegeven moment zouden vertrekken. Dus begonnen we onze rollen stap voor stap over te dragen."

Leendert vroeg vijf mannen uit de gemeente om het preekwerk over te nemen en gaf hen training. "Zo ontstond een preekteam dat samen net zoveel kon dragen als ik eerder alleen deed. Tegelijkertijd ging er een signaal vanuit: het besef dat ze het straks echt zelf moesten doen als ik weg zou zijn. Mensen stonden daardoor zelf op, gingen kinderwerk doen en praktisch bijdragen, waar ze konden. De gemeente begon zichzelf te dragen."

Gastvrijheid als ritueel van genade
Centraal in het leven van Leendert en Nelleke stond hun open keukentafel. Elke maandag en donderdag was er ‘open table dinner’. Iedereen kon aanschuiven. "Soms met twee mensen, soms met negen. Studenten, zoekers, christenen, mensen die elkaar nog nooit hadden ontmoet."

Het ging niet alleen om eten. "Aan tafel lazen we de Bijbel, baden samen, deelden het leven. Voor veel jonge mensen, maar ook ouderen, werd het een veilige plek. Een context waarin je kon zien hoe geloof, huwelijk en gezin eruit konden zien." Voor veel Tsjechische christenen was dat nieuw. "Velen komen uit gezinnen met slechts één gelovige ouder, of zijn zelf de eerste generatie gelovigen. Dan is het delen van je leven als christelijk gezin ook een manier van getuigen."

Discipelschap met handen en voeten
Misschien wel de grootste verandering vond plaats in Leendert zelf. "Ik werkte al jaren in de kerk, en toch ontdekte ik in Praag pas echt wat het betekent om discipel te zijn."
Hij beschrijft hoe hij in het begin moeite had met de taal en zich opnieuw leerling voelde. "Dat zette me stil. In onze gemeente onderzochten we samen wat discipelschap betekent. In kleine groepen, zogenaamde triades (gebedsgroepjes met drie personen), kwamen we wekelijks samen om te delen, te bidden en rekenschap te geven. Discipelschap kreeg ook letterlijk handen en voeten: we deelden maaltijden uit in het park, vaak aan daklozen. Het waren eenvoudige daden, maar juist daar ervoeren we dat God aan het werk was."

"Het mooie van het samenkomen in kleine groepen was dat er ruimte was voor gebrokenheid én genade. Je legt rekenschap af over je leven, maar ontvangt ook woorden van hoop. Accountability is niet alleen verantwoording achteraf, maar ook vooruitkijken: wat ga je doen? Hoe wil je groeien? We zeggen vaak: je mag komen zoals je bent. Maar Jezus laat je niet zoals je bent. In het volgen van Hem is altijd beweging."

Kleine daden, grote impact
Een van de meest aangrijpende gebeurtenissen speelde zich af in de beginjaren. Een bevriend christen vroeg of twee Iraanse vluchtelingen een weekend mochten logeren. "Ze kwamen uit het kamp, kenden niemand. Wij boden een bed en een maaltijd. Die avond keken ze een video over Jezus in hun eigen taal."

De volgende ochtend zeiden ze: "We hebben voor het eerst in twee jaar zonder nachtmerries geslapen." Diezelfde dag gingen ze mee naar de kerk, spraken met een Iraanse ouderling en namen deel aan het avondmaal. "s Avonds zat ons huis vol. Iraanse christenen, onbekenden, allemaal met eten. We zongen, baden, en hij gaf zijn getuigenis: ‘Gisteravond hebben we Jezus leren kennen. Vandaag zijn we christen.’"
Leendert: "Het enige wat wij deden, was koffiezetten en de deur opendoen. Het was God, Die aan het werk was."

Een kerk van dertig, een beweging van discipelen
De gemeente die Leendert mee opbouwde begon met twaalf mensen in hun huiskamer. Tien jaar later telde ze ruim dertig leden, vijftien kinderen en een kring van betrokken vrienden. "Klein, maar krachtig. Bij het avondmaal kende je iedereen bij naam. Dat vind ik het mooiste." Het model van de gemeente was bewust eenvoudig: eens per twee weken een dienst, afwisselend met een gezamenlijke maaltijd. "Zo houd je ruimte voor ontmoeting én verdieping."

Discipelschap bleef de kern. "We spraken vaak over de vier ingrediënten: samen leven, samen bidden, samen Bijbellezen en accountability. Die kwamen samen in de triades. En dat ritme werkte. Mensen leerden echt volgen."

Afscheid met een brandend vuur
In de laatste jaren werd het tijd om los te laten. Hun kinderen, inmiddels pubers, hadden nauwelijks herinneringen aan Nederland. "Ze moesten leren fietsen, reizen met de trein. We wilden er voor hen zijn." Een overplaatsing naar Bosnië leek in zicht, maar ze besloten anders. "We hadden een verantwoordelijkheid naar onze kinderen. Die moesten we nu nemen."

Met pijn in het hart namen ze afscheid van de daklozen in het park en van de gemeente, van de jonge gelovigen. "Wat me het meest raakte: toen de daklozen zeiden: ‘Als je terugkomt, ben ik hier nog steeds.’ Dat is uitzichtloosheid. En het brak mijn hart."

Een nieuw begin, hetzelfde vuur
Sinds de zomer wonen ze weer in Nederland. "We voelen ons nog een beetje alsof we met tussenverlof zijn. We wachten nog op een huis, de meubels staan in opslag. Maar langzaam landen we." Leendert is nu coördinator Europa bij de GZB. "Ik blijf betrokken bij onze partners in Praag. Maar mijn eerste stap is dichtbij: Mijn gebed is dat er twee mannen op mijn pad komen met wie ik een nieuwe triade kan vormen en samen Jezus kan volgen."

Zijn hoop voor de Nederlandse kerk? "Dat we weer leren leven als discipelen. Dat we gastvrij durven zijn. Dat we in de kerk niet alleen leren, maar ook leven delen. En dat we als kerkenraden en leiders weer de helft van onze vergaderingen gebruiken om te bidden. Want dat is waar alles begint: in het kleine, in het dienende. Uiteindelijk werd ik de koffiejongen, en dat bleek precies genoeg."

Bron: Cvandaag; 4 oktober 2026