Rik en Caroline Mager
Dopen in Rwanda
Ze stonden naar hun eigen schoenen bekijken. Wat moesten ze nu? Hoe redden ze zich hieruit? Twee meisjes van 15 en 17 jaar stonden aan de oever van het Kivumeer, klaar om gedoopt te worden. Maar toen moesten ze eerst een vraag van de pastor beantwoorden. ‘Waarom wil je eigenlijk gedoopt worden? Hoe ben je tot deze stap gekomen?’ Uh… Dat is een moeilijke vraag. Toen pastor Alphonse aandrong zei het ene meisje schoorvoetend: ‘Dat hoefden we niet te leren’ en de andere zei: ‘Ik wil op het christelijke koor zingen en dat was een voorwaarde’.
Enige tijd geleden had Rik per ongeluk een discussie onder de pastors veroorzaakt. Het valt in Cyangugu op dat bij de volwassendoop en belijdenis vaak de nadruk ligt op grote aantallen mensen. Wie meer dan dertig belijdeniscatechisanten kan opbrengen, geldt als een geslaagde predikant. Wie er maar één of twee heeft, doet iets verkeerd. Maar het valt ook op dat veel mensen ter voorbereiding vooral uit het hoofd geleerde teksten op moeten zeggen, maar geen idee hadden wat het geloof persoonlijk voor hen betekende. Toen Rik eens aan de studenten van de Theologische School vroeg of iemand met een verstandelijke beperking belijdenis van het geloof kan doen, werd er als antwoord hard gelachten. Natuurlijk niet. Het gaat erom of je sommige teksten kunt memoriseren, niet of je in hart aangeraakt bent. Dat wordt min of meer verondersteld. Belijdenis en doop lijken helemaal losgezongen van discipelschap. Predikanten zijn meer gericht op het creëren van een schare dan op een kring van discipelen.
Zorgen
Rik had zijn zorgen hierover geuit op een Whatsapp forum van predikanten in de Cathedral, het communicatiekanaal in Cyangugu. Maar in plaats van dat de predikanten erover in gesprek gingen stuurde een van de predikanten de geuite zorgen de wijde wereld in, waardoor heel veel mensen er wat van vonden. Zelfs de bisschop begon zich ermee te bemoeien. ‘Als het waar is wat je zegt, dan is dat niet goed’. Pastor Alphonse voelde zich aangevallen door de open discussie. Hij is de hoofdpredikant van de Cathedral, de hoofdkerk van de diocese. Hij gaf mij gelijk dat het voor veel parishes en predikanten in de diocese gold, maar gelukkig niet voor de Cathedral, volgens hem.
Getuigenis
Ondertussen zou in diezelfde week in de Engelse dienst Anne Marie, een 23-jarige vrouw gedoopt worden. Rik had haar vijf bijeenkomsten doop- en belijdeniscatechese gegeven. Bij de voorbereiding van de doopdienst had hij met haar afgesproken dat hij vooraf aan de dienst zou vragen een getuigenis te geven. Waarom wil je gedoopt worden. Wat is de weg die God tot nu toe met je gegaan is?
"Hij vroeg aan de twee andere meisje waarom zij gedoopt wilden worden. Toen kwam het stotteren en stamelen. Deze vraag was nog nooit gesteld, ook niet bij de doopcatechese."
De doopdienst was zaterdagochtend om tien uur aan de oever van het Kivumeer. Pastor Alphonse zou Rik helpen bij de doop. Voordat we naar het meer reden vroeg Alphonse of, afgezien van Anne Marie, nog twee andere meisjes gedoopt konden worden. Ze waren de week daarvoor namelijk hun eigen Kinyarwanda doopdienst vergeten (?!). Zo gezegd, zo gedaan. Dus stonden er drie mensen klaar om straks het water in te gaan om gedoopt te worden. Zoals afgesproken vroeg Rik aan Anne Marie waarom ze gedoopt wilde worden. Er kwam een getuigenis dat ze God lang op afstand gehouden had, maar dat God haar had uitgenodigd om met Hem te leven. Toen ze klaar was voelde pastor Alphonse wel aan dat als Anne Marie van haar geloof getuigt de andere twee meisjes niet kunnen achterblijven. Dus hij vroeg aan de twee andere meisje waarom zij gedoopt wilden worden. Toen kwam het stotteren en stamelen. Deze vraag was nog nooit gesteld, ook niet bij de doopcatechese. Ik merkte dat Alphonse boos werd. Hij zei verontwaardigd: ‘Je wilt gedoopt worden, maar je weet niet waarom?’ Hij voelde zich waarschijnlijk ten opzichte van mij in zijn hemd gezet. Het blijkt dat zelfs in de Cathedral mensen gedoopt worden of belijdenis doen zonder goede geestelijke voorbereiding.
Bewustwording
Rwanda mag op papier een van de meest christelijke landen ter wereld zijn. Maar bij veel mensen zit het evangelie niet diep. Mensen zijn betrokken bij de kerk vanwege het sociale vangnet die het geeft. Ook veel pastors hebben veel onkunde over wat het betekent om een discipel, een leerling van Jezus te zijn. Dat komt vanwege het gebrek aan theologisch onderwijs, maar meer nog door wat er gepreekt wordt in de kerken. Het goede is wel dat er onder predikanten steeds meer bewustwording is van het probleem. Daarom staat het onderwerp discipelschap zo hoog op de agenda in Rwanda. Het christelijk geloof is niet alleen een culturele kracht, of sociaal vangnet voor wie het moeilijk heeft. Ten diepste gaat het geloof om de eenheid met Jezus Christus waarbij we met hem sterven in de doop en als nieuwe schepselen in een nieuw leven wandelen. Het is een zegen dat er ook mensen zijn voor wie dat wel degelijk geldt, ook al kan niet iedereen het even goed onder woorden brengen aan de oever van een meer.
Over Rik en Caroline
Rik en Caroline werken in Rwanda samen met de Anglicaanse kerk, in de diocees van Cyangugu. Rik is theoloog en predikant. Caroline is orthopedagoog. Sinds september 2021 maakt ook Jonathan deel uit van hun gezin.
