Geloven in Libanon

Wie onze nieuwsbrieven gevolgd heeft weet ook dat we dankbaar zijn dat we dicht bij huis een warme christelijke gemeente hebben gevonden waar de kinderen zich thuis voelen en waar we wekelijks lokale broeders en zusters kunnen ontmoeten. We krijgen ook geïnteresseerde vragen: want hoe ziet zo’n kerkdienst er nu uit? Welke verschillen zijn er tussen wat we in Nederland gewend waren en de diensten hier? Wat missen we en wat leren we juist beter begrijpen?  Twee heel verschillende vragen. Maar tegelijk twee vragen die alles te maken hebben met de staat van het christendom in Libanon. Want hoe ziet de kerk er hier nu eigenlijk uit?

Het eerste dat cruciaal is om te begrijpen: in Libanon is alles religieus. Waar we in Nederland gewend zijn dat geloof een privézaak is, die zoveel mogelijk buiten beeld moet blijven, is letterlijk alles hier religieus gekleurd. Dat heeft mooie kanten. Waar we in Nederland nog wel eens huiverig kunnen zijn om voor ons geloof uit te komen is daar hier geen reden voor. Toen ik recent met een Soennitische man meereed en hem vroeg hoe de mensen het hier volhouden in de moeilijke omstandigheden kwam het er zonder aarzelen uit: Alleen maar dankzij God. Een voorzichtige aanloop naar een geloofsgesprek is dan niet nodig.

Tegelijk heeft het ook moeilijke kanten. Alles is religieus betekent ook werkelijk alles. De politiek is verdeeld langs religieuze lijnen. Er zijn 18 officieel geaccepteerde religieuze groeperingen die allemaal hun eigen regels en ceremonies mogen uitvoeren. Een kind registreer je binnen je eigen geloofsgroep. Een huwelijk wordt voltrokken door een vertegenwoordiger van de religieuze stroming. Enzovoorts. Het is niet alleen ontzettend complex, maar ook uiterst pijnlijk voor wie tussen wal en schip valt of zich niet tot één van de groepen rekent.  Dat verklaart gelijk ook de ‘officiële’ percentages. Als iedereen in Nederland zich moest laten registreren zouden we waarschijnlijk ook veel meer christenen hebben. Dat zijn daarmee niet automatisch allemaal mensen die naar de kerk gaan en leven vanuit de eenheid met Christus. Veelzeggend is dat sommige evangelicale christenen hier consequent onderscheid maken tussen ‘Christians’ en ‘believers’.

Toch is er wel een rijk en divers landschap aan bloeiende kerkelijke gemeenten in Libanon. De meest in het oog springende kerken qua aantallen zijn de Maronitische kerk, de Oosters Orthodoxe kerk en de Melkitische (Grieks Katholieke) Kerk. Ook is er een grote Armeens Orthodoxe gemeenschap. Daarbij is de protestantse inbreng maar heel klein: de schatting is dat minder dan 1% van de Libanezen protestants is.  Die ene procent is weer onderverdeeld in 15 officieel geaccepteerde evangelicale denominaties of groepen. De grootste van die denominaties heeft naar schatting ruim 3000 leden, de kleinste rond de 50. Aan de cijfers zie je het wel: een gemiddelde PKN-kerk in Nederland zou hier al snel gezien worden als een grote gemeente.

We hebben het dus over veel verschillende, kleinere gemeenten. Soms werken ze goed met elkaar samen, soms zijn er spanningen of wordt er langs elkaar heen geleefd. Maar het belangrijkste: er zit Leven in. We horen het steeds weer, en zien het ook in onze eigen gemeente: God is aan het werk. Door alle crises van de afgelopen tien jaar is de kerk meer en meer betrokken geraakt op wat zich afspeelt op straat. Veel christenen zetten zich actief in voor hulp aan vluchtelingen en aan de allerarmsten.

Regelmatig komen er nieuwe mensen in de zondagse dienst, die nieuwsgierig geworden zijn waar deze liefdevolle hulp vandaan komt. We hoorden verschillende getuigenissen over veranderde levens. Daar wordt je zomaar heel blij van. Natuurlijk missen we wel eens bepaalde gewoonten uit Nederland. Natuurlijk is het wel eens lastig om niet alles te kunnen volgen of om niet uit volle borst mee te kunnen zingen omdat je veel te druk bent om de tekst snel genoeg mee te lezen. Maar als er dan aan het einde van de dienst iemand in een paar minuten deelt hoe God aan het werk is, dan ben je dat zomaar weer vergeten. Dat zingen doen we dan thuis wel…

Hier vindt u een link naar de aflevering van "Petrus in het land" over Libanon, met daarin een impressie van één van de Orthodoxe kerken in Beiroet.