Soms vroeg ik me af: waar is God?

Ik heb God gezien in Aswan. Ik zag Hem vele malen en in vele mensen, in de groten en de kleinen. Ik zag Hem soms ook niet. Niet dat Hij er dan niet was, maar in schrijnende situaties vroeg ik me af of Hij niet wat meer van zichzelf kon laten zien. Hoe Hij dit lijden toe kon laten. Een vraag zo oud als de mensheid. Weinig origineel, altijd existentieel.  

Ik heb God gezien in Aswan. In een missionair ziekenhuis zag ik Hem aan het werk middels de artsen die voor Aswan kozen. In Caïro hadden ze vele malen meer kunnen verdienen, maar ze volgden hun hart, hun roeping, hun Zender – en kozen voor vele malen minder.  

Ik heb God gezien in Aswan. Ik ontmoette Hem op het medisch kinderdagverblijf, in de toewijding van de medewerkers, in hun engelengeduld. Ik zag Hem in de ogen van een weerloos kind, dat niet afwist van een linker- of een rechterhand. Ik ontdekte Hem in milde meisjesogen, in een glimlach die plots door kon breken, in tevreden keelgeluid.  

Ik heb God gezien in Aswan. In een willekeurige baby die er al een tijdje was – en in de baby die ik geboren heb zien worden. Een mens uit een mens, kan het wonderbaarlijker? Ik bemerkte God in een steriel vertrek, waar een hoogzwangere vrouw via een keizersnee werd verlost van haar zoon. Ze was bang, zei ze. En God was in de anesthesist, die haar geruststelde en vlak voor ze ging slapen met haar om bescherming bad. God was ook in de kundige handen van de gynaecoloog. Hij heeft liefde voor zijn vak. ‘Een nieuw mens op de wereld zetten,’ zo zei hij later tegen me, ‘dat is het mooiste wat er is.’ Ach, en was God ook niet in dat kakelverse wezen dat uit de moederschoot werd gehaald en een moment stil was van totale verbijstering? Het kind werd door zijn ouders ‘Adam’ genoemd: mens. Het gaat richting Kerst. Een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven. In de eerste kreten van dit mensenkind hoorde ik de echo van de Mensenzoon, die ooit geboren werd in een schamel onderkomen.  

Ik heb God gezien op de afdeling neonatologie. In Aswan, een gebied waar armoede overal zichtbaar is, staat hypermoderne apparatuur. Fonkelnieuwe couveuses en catchy cabines met blauwe lampen voor gele baby’s. Dankzij donaties van gulle gevers.  

Ik heb God gemist in Aswan. Waar was Hij in de hutjes van de Soedanese vluchtelingen? Aswan is hun toevluchtsoord, maar ze hebben er te veel om dood te gaan en te weinig om te leven. Vier generaties in een schamel onderkomen, waaronder drie tienermoeders. Hoe oud waren ze helemaal, vijftien, hooguit zestien? Dat jonge moederschap is vaak een keuze. Als er geen kans op scholing is, dan heb je in elk geval nog íéts wat helemaal van jou is, een reden om ’s morgens uit je bed te komen. Was er nog veerkracht in dat hutjemutje, was er nog hoop? In de ogen kon ik het niet lezen. De lichaamstaal verhaalde van een perspectiefloos leven. We lieten een tas met eten achter – en een pakje stroopwafels voor de aardigheid. Waar was de gelijkwaardigheid? Het verschil was schrijnend groot. Ik stond erbij en keek ernaar – en eenmaal thuis in ons rijke Nederland, vergat ik ze al snel. Daar was God óók niet in, in dat murw zijn, in dat vergeten, in die godvergeten gemakzucht van mij.  

Ik heb God gemist in Aswan. Waar was Hij in het gehandicapte kleine meisje dat niet wil eten en langzaam versterft? Waar armoede heerst, gaan de kwetsbaren het eerst. Het meisje op het medisch kinderdagverblijf huilde als ze moest eten. Ze huilde ook als ze niet moest eten. Met vel over been kan het niet anders dan dat haar lijfje pijnlijk is. Ik zag dat ze leed. Als ze niet slaapt, dan lijdt ze. Gelukkig slaapt ze veel. Haar lichaam checkt dan genadig uit. Nu nog met tussenpozen, spoedig definitief. Dan is ze op de plek waar God alles en in allen is.  

In dat kind, in haar vel-over-beentjes, kregen machteloosheid en krachteloosheid een gezicht – tóch een glimp van God, van de Ene, die in Zijn Zoon de krachteloosheid kende en aanvaardde om onmachtigen weer sterk te maken.  

Ik heb God gezien in Aswan. Ik hoorde Hem in het verhaal van Layla, een vrouw die de islam langzaam maar zeker achterliet. Ze begon zich te verdiepen in het christendom en betaalde de hoogste prijs die een moeder kan betalen: haar twee jonge kinderen, waarvan er een nog zogend was, werden van haar afgenomen. Zelf werd ze langdurig opgesloten en mishandeld. Ze had het met de dood moeten bekopen, ware het niet dat ze zich wist te bevrijden en kon vluchten voor haar leven.  

Nu, twintig jaar verder, is er een nieuwe start. Layla is hertrouwd, samen met haar echtgenoot zet ze zich in voor de armlastigen. Het contact met haar kinderen begint zich langzaam te herstellen. Maar de littekens zijn in dubbel opzicht nog zichtbaar bij Layla, en de verloren tijd met haar zoon en dochter kan nooit meer worden ingehaald.  

Ik heb God gezien in Aswan, ontmoette Hem bij Achmeds familie. Achmed is zestien en heeft het brein van een kind van twee. In zijn huis is een chronisch gebrek aan comfort. Geen tillift of aangepaste badkamer, geen bedbox om in te kunnen snoezelen. Een smoezelig matrasje op de grond is Achmeds plek voor de nacht. Overdag ligt hij op het bed van zijn ouders. Gebrek aan goede voorzieningen is vreselijk, gebrek aan ouderliefde is de hel. Veel gehandicapte kinderen in deze regio worden slachtoffer van huiselijk geweld: wat moet je met zo’n mislukt wezen waar geen eer aan te behalen valt? Maar Achmed wordt geliefd. Zijn familieleden houden van hem, zorgen voor hem, sjouwen met hem rond. In die dragende armen ontdekte ik God. En God was ook in Achmed zelf. In zijn prachtige kijkers, in zijn aanstekelijke lach.   

Dat de Ene, de Eeuwige, de Alomtegenwoordige overal te vinden is, belijden we met Psalm 139. Waar zie jij Hem? In wie ontmoet jij Hem? Is Hij te zien in jou? Laat dan mijn hart U toebehoren – en laat mij door de wereld gaan – met open ogen, open oren – om al Uw tekens te verstaan. Dan is het aardse leven goed – omdat de hemel mij begroet (Lied 978, LvK). 

Dit artikel is gepubliceerd door Vrouw tot Vrouw.