Third Culture Kids

''Als kind van vier sprak ik beter Amhaars dan Nederlands''

Jesse Haasnoot (29) is een echte 'Mission Kid'. Van zijn tweede tot zijn elfde woonde hij in Ethiopië. Hoe kijkt hij terug op die periode en welke invloed heeft het op zijn leven?

Als je opgroeit in Ede, Urk of Middelharnis, dan klinkt het misschien best wel exotisch als je hoort dat iemand is opgegroeid in Ethiopië. Jesse: “Maar voor mij was het heel normaal. Je kent geen ander leven. Je ouders gaan zich inzetten voor Bijbelvertaalwerk in Ethiopië en je gaat gewoon mee.”Internationale schoolIn eerste instantie woonde het gezin Haasnoot op het platteland. De kinderen kregen les van hun moeder. Later verhuisden ze naar de hoofdstad Addis Abeba en gingen Jesse en zijn broers naar een internationale school. Ze hadden veel Ethiopische vrienden, maar trokken ook op met andere mission kids en kinderen van bijvoorbeeld ambassadepersoneel.

“Voor kinderen van zendingswerkers is vooral de eerste periode en de fase van terugkeer moeilijk. Dat geldt ook voor mij. Toen wij vertrokken uit Nederland was ik nog te jong om daar iets van te vinden. Je past je heel makkelijk aan. Als kind van vier sprak ik beter Amhaars dan Nederlands. Maar die eerste tijd in Nederland vond ik pittig. Ik kwam in groep 8 van de basisschool. De cultuur die ik kende botste met de cultuur waarvan ik dacht dat het mijn thuis was. Je bent gewoon anders. En kinderen zijn dan hard. Ik vond dat een lastige periode.”

Third Culture Kid

Voor een kind dat opgroeit in het buitenland bestaat de term third culture kid. Dat is eenkind die een belangrijk deel van zijn jeugd heeft doorgebracht in een andere cultuur dan die van zijn ouders. Het kind komt zowel in aanraking met culturele elementen van het nieuwe land, als met culturele elementen uit het land van zijn vader en moeder. Omdat kinderen volop in ontwikkeling zijn, zal het kind proberen deze elementen te integreren. Op die manier ontstaat er een derde, nieuwe cultuur.

Nergens thuis

Die term geeft heel goed weer hoe Jesse die eerste periode in Nederland heeft ervaren. “Je hoort nergens meer thuis. In Ethiopië hoorde ik er niet helemaal bij. Je bent anders: je huidskleur, de cultuur waar je uitkomt. En dat klopte ook, want je bent Nederlander. Maar dan kom je als kind terug in Nederland, het land waarvan je altijd hebt gezegd: ‘Daar kom ik vandaan...’ En dan kom je erachter dat je daar ook niet helemaal tussenpast. Je begrijpt de cultuur niet altijd, je snapt de grapjes soms niet. Het zit hem vaak in heel simpele dingen. In Ethiopië waren schoenen vooral functioneel. In Nederland is het dan opeens een statusobject. Als kind had ik tijd nodig om de anderen invalshoeken te leren kennen, begrijpen en uiteindelijk eigen te maken.

Opnieuw

Zestien jaar was Jesse toen zijn ouders opnieuw voor een periode naar het buitenland vertrokken, dit keer naar Zuid-Soedan en later Oeganda. “We hebben daar als gezin uitgebreid over gesproken. Het was echt niet zo dat onze ouders zeiden: wij gaan weg en jij blijft hier.” Net zoals zijn twee jongere broers had Jesse mee mogen gaan, maar hij zag dat niet zitten. “Ik bleef met mijn oudere broer in Nederland om te gaan studeren.” Niet iedereen snapte de keuze van zijn ouders. “Maar wij als kinderen begrepen het werk wat ze wilden gaan doen goed.”

Onrust

Ondertussen is Jesse 29 en voelt hij zich helemaal thuis in Nederland. Hij staat met veel plezier voor de klas. “Maar toch is er altijd wel een soort van verlangen om zelf ook naar het buitenland te vertrekken. In mijn hoofd was mijn kindertijd fantastisch. Tja, dat was het natuurlijk ook niet altijd. Er zijn echter ook meer dan genoeg redenen om in Nederland te blijven. Ik ben getrouwd; ik heb een dochter. Ik heb echter een bepaalde onrust, soms meer, soms minder aanwezig. Dit is inmiddels meer een intern proces, dan dat ik er actief mee bezig ben. Ik heb veel mooie herinneringen die ik mijn leven lang meeneem. Het was echt niet altijd makkelijk. Toch vormt het je identiteit en had ik het voor geen goud willen missen!”

Dit verhaal verscheen ook in Alle Volken