Putten onthult Rie Staalstraat

Nog nooit eerder is een straatnaam vernoemd naar een zendingswerker van de GZB. De officiële onthulling van de Rie Staalstraat op vrijdagmiddag 14 oktober was dan ook een bijzonder moment. De bijeenkomst werd bijgewoond door familie, belangstellenden, afgevaardigden van de straatnamencommissie te Putten en de GZB. Maar wie was Rie Staal?

De Puttense Rie Staal werd in 1964 zendingsverpleegkundige in Kenia. Ruim twintig jaar heeft ze haar beste krachten gegeven aan dit werk. Vooral in Turkana. Daar kreeg ze de naam ’Moeder van Turkana’. In verband met het naderend pensioen zou ze in de loop van 1985 worden afgelost en terugkeren naar Putten. Op 1 februari 1985 overleed ze echter als gevolg van een auto-ongeluk. Op 6 februari is ze in Kenia begraven.

Kenia

Hendrika Staal werd op 16 januari 1926 in Putten geboren. Haar roepnaam was Rie. Ze was een dochter van Albertus Staal (1900-1986) en Dirkje van de Ridder (1899-1979). Op de boerderij ’De Leembrug’ aan de Leembruggerweg groeide ze op in een boerengezin met vijf kinderen: vier meisjes en een jongen. Rie was de tweede. Op woensdagavond 1 april 1964 is ze vanuit de plaatselijke hervormde gemeente uitgezonden naar Kenia. Ze was toen 38. Deze dienst stond onder leiding van ds. L. Kievit, een van de plaatselijke predikanten en van ds. A. Meijers, voorzitter van de Gereformeerde Zendingsbond (GZB). Daarna vertrok Rie vol goede moed richting Kenia.

Zendingsverpleegkundige

Vóór haar vertrek bereidde Rie zich gedegen voor op haar taak in Kenia. O.a. in het ‘Zendingshuis’ in Oegstgeest. Haar medische opleiding kreeg ze vooral in het Utrechtse Diakonessenhuis. Geruime tijd werkte ze daar op een operatiekamer. Om allround te zijn volgde ze ook nog een opleiding in Engeland voor vroedvrouw. Haar kennis op medisch gebied werd later alom geroemd, ze werd niet zomaar een verpleegkundige maar had de kennis, het gezag en de statuur van een afgestudeerd arts.

Pioneren

In 1961 vertrokken de eerste zendingswerkers van de GZB naar Kenia en settelden zich op de vruchtbare hooglanden in West Kenia in en rond Eldoret en het nabij gelegen Plateau. Vanaf 1964 werkte ook Rie de eerste jaren in deze omgeving. Maar in het noorden van Kenia, met een droog klimaat waar nauwelijks regen valt, was armoede en een enorme gezondheidsproblematiek. Reden voor de GZB om ook en juist in die omgeving, in het Turkana gebied, een zendingspost op te zetten. Rie was gemotiveerd om zich daar voor in te zetten. In 1971 is Rie als verpleegkundige in Lokichar, in Turkana, begonnen als eerste zendingsarbeidster. Dat was onder zeer moeilijke omstandigheden. Veel heeft ze moeten pionieren. Speciale aandacht ontwikkelde ze voor mensen, en vooral kinderen, met een beperking. Bij het medische werk dat ze deed had ze vaak tegenwerking van medicijnmannen. En dat ze de vinger legde bij dronkenschap en immorele praktijken, werd haar niet altijd in dank afgenomen. Maar ze was een sterke persoonlijkheid, doortastend en dapper. En ze vertrouwde op God, Die haar gezonden had. In Turkana is ze duizenden tot hulp en zegen geweest.

Verongelukt

In de loop van 1985 zou ze afscheid nemen van Turkana. Ze zag er als een berg tegenop, want ze was vergroeid met Turkana. Maar ze was inmiddels 59, haar pensioenleeftijd naderde. Ze zou terugkeren naar Putten, waar haar familie woonde. Haar moeder leefde niet meer maar haar vader nog wel. De overdracht van haar werk was begin 1985 al begonnen. Maar van het nemen van afscheid is het niet meer gekomen. In januari 1985 ging Rie met een collega op vakantie in Mombasa (Kenia). Op de terugweg, op de tweebaansweg van Eldoret naar Lokichar, net voor de bebouwde kom van Kitale, vond het ongeluk plaats. Ze reed in haar splinternieuwe auto. Op de andere baan vond een inhaalmanoeuvre plaats. Om ruimte te maken wilde ze uitwijken maar kwam in de berm frontaal in botsing met een vrachtwagen, die ook probeerde uit te wijken. Meteen na het ongeluk is ze naar het Kitale Hospital vervoerd, waar ze echter al snel overleden is. De moeder van Turkana was niet meer.

Begraven

Op 6 februari is ze in Lokichar (Kenia), tegenover het Health Centre waar ze altijd gewerkt heeft, begraven. Enkele familieleden uit Putten hebben de begrafenis bijgewoond. Op de avond van diezelfde dag werd er in verband met haar begrafenis ook in de Oude Kerk in Putten een rouwdienst gehouden. De dienst stond onder leiding van dr. S. Gerssen. Namens de GZB sprak ds. P. Koeman, terwijl ds. J. Kommers, die met verlof was, namens de zendingsarbeiders sprak. Namens de hervormde gemeente sprak ds. W. Westland, een van de plaatselijke predikanten. En een zuster van Rie Staal sprak een dankwoord uit. Turkana in Kenia rouwde om haar verlies. Putten rouwde om haar verlies. In Kenia kreeg ze haar graf. In Putten is vele jaren later een straat naar haar vernoemd.

"Rie is one spirit we cannot forget! I come from this village where she worked and just live close to her grave! Every time I pass by and look at her grave, I remember a dedicated spirit that gave everything for my community! I am a product of her dedicated works from Lokichar RCEA Children's Home."

Napetet Iruko, predikant uit Kenia