Harriëtte Smit
Hoop doorgeven in de adventstijd: van de boulangerie tot Bethlehem
Brood is in Frankrijk méér dan voedsel. Het zorgt dagelijks voor verbindingen en ontmoetingen met de ander. Harriëtte Smit deelt haar ervaringen met adviezen voor de adventstijd.
Het is vroeg op zondagmorgen wanneer ik mijn flat uitstap en de wijk in fiets. Enkele bekende hondenuitlaters groet ik met een ‘bonjour’. Even verderop zie ik de markthandelaren hun eerste waar uitstallen. De wijk ontwaakt langzaam, maar bij de bakker is het al druk. Mensen komen en gaan: een stokbrood onder de arm, een doosje patisserie in de hand, warme croissants in de tas. De geur van vers brood komt me tegemoet. De deurbel rinkelt als ik binnenstap. Achter de toonbank staat de dochter van de bakker, die haar klanten met een opgewekt ‘Bonjóur!’ te woord staat. De vitrines liggen vol croissants, chocoladebroodjes, broden in alle vormen en smaken. Terwijl ik wacht, maak ik korte praatjes met buurtgenoten. De bakkerswinkel is een ontmoetingsplek: je groet de bakker, je ziet je buren, je deelt een paar woorden. Het brood verbindt. Niet voor niets betekent het Franse woord copain, vriend, letterlijk: degene met wie je brood deelt.
Bij elke maaltijd
In Frankrijk is brood meer dan voedsel. Het hoort bij elke maaltijd, het is cultuur, ritme en verbondenheid. Niet vreemd dus dat de baguette in 2022 door Unesco werd uitgeroepen tot immaterieel erfgoed. President Macron noemde het ‘250 gram magie en perfectie in ons dagelijks leven’. Het klassieke beeld van een Fransman met een stokbrood onder de arm is springlevend: miljarden baguettes worden jaarlijks gebakken.
Ook voor mij is brood een ritueel. Op zondag haal ik de gebruikelijke croissants en chocoladebroodjes. Niet voor mij alleen, maar voor de mensen die inmiddels bij m’n zondagmorgen horen, om de dag een feestelijk randje te geven en tegelijk de lokale bakker te steunen. Vaak tref ik er de dochter van de bakker. Onze gesprekken gaan al lang niet meer alleen over brood. Onlangs vertelde ze dat haar oma was overleden, een diepgelovige vrouw. Tijdens de rouwdienst had een Bijbelgedeelte haar diep geraakt. Ze wilde graag verder lezen, maar wist niet welke Bijbel ze moest kopen. Ik bracht haar een exemplaar. Sindsdien leest ze met enthousiasme: eerst Mattheüs, nu Marcus. Over de toonbank heen deelt ze iedere week haar vragen en ontdekkingen. Het is bijzonder om haar zoektocht te mogen volgen.
Verse croissant
Met mijn tas vol broodjes fiets ik terug naar de flat. Voor mijn 82-jarige buurman, die niet meer zelf naar de bakker kan, hang ik een verse croissant in een tasje aan de deurklink. Zo heeft hij op zondag een heerlijk ontbijt. Eén keer per week drinken we samen thee en vertelt hij hoe hij leeft bij de dag.
Ook mijn overbuurvrouw met driekleine kinderen, die het niet breed heeft en er veel alleen voor staat nu haar man tijdelijk in hun thuisland werkt, krijgt croissantjes en chocoladebroodjes.
De oudste twee – van zes en drie jaar – kijken er elke week naar uit. Als ze het lekkers vinden
aan hun deur, kloppen ze enthousiast bij me aan en nodigen me uit om samen met hen te ontbijten. Hun blijdschap maakt het kleine gebaar groot. Zo groeit een eenvoudig ritueel uit tot een warme buurvriendschap.
Brood is overal een teken van verbondenheid. In Frankrijk zie je dat dagelijks in de boulangerie, waar mensen even stilstaan bij elkaar. In de Bijbel verwijst brood naar leven en gemeenschap met God: het manna in de woestijn, het gebroken brood bij het laatste avondmaal, de woorden van Jezus: „Ik ben het Brood des Levens.” Hoe treffend dat Christus werd geboren in Betlehem, het huis van brood.
Daar, in eenvoud en kwetsbaarheid, werd het Brood van het Leven gegeven. Het bijzondere dat oplicht in het gewone.
In de Bijbel verwijst brood naar leven en gemeenschap met God: het manna in de woestijn, het gebroken brood bij het laatste avondmaal, de woorden van Jezus: „Ik ben het Brood des Levens.” Hoe treffend dat Christus werd geboren in Betlehem, het huis van brood.
Tijd van aandachtig leven
En dat gebeurt nog steeds. Niet alleen ver weg, maar ook dichtbij, in uw straat of flat. In kleine gebaren: samen een kop koffie drinken, een vers gebakken cake langsbrengen, even luisteren naar een buur. Zo ontstaat gemeenschap. In zulke momenten wordt geloof gedeeld zonder grote woorden. Het dagelijkse krijgt glans. Juist dat is de beweging van advent: een tijd van aandachtig leven. Wachten is dan niet passief, maar kijken waar liefde nodig is en die liefde eenvoudigweg dóen. Moeder Teresa zei het zo mooi: „Mark the season of Advent by loving and serving others with God’s own love and concern.”
Een meelevend kaartje door de brievenbus, een vriendelijke groet, een stoel die je bijschuift. Het lijkt klein, maar het kan iemands dag veranderen. In zulke gewone daden wordt advent tastbaar. Het bijzondere breekt door in het alledaagse. Brood delen is méér dan eten geven. Het is hoop doorgeven, van de boulangerie tot Bethlehem.
Verschenen in Friesch Dagblad 3 december 2025
Over Harriëtte
Harriëtte Smit is landelijk jeugdwerkadviseur binnen de Franse Unepref kerken. Haar hart ligt bij tieners en jongeren en ze geniet ervan hen te begeleiden in hun geloofsontwikkeling en hun levensvragen.
