Harriëtte Smit
Sainte-Baume: meer dan een wandeling

Op ruim een uur rijden van
Aix-en-Provence, in het hart van het Provençaalse platteland, rijst het
kalksteenmassief Sainte-Baume als een imposante muur op uit het landschap. Dit
veertien kilometer lange en 1100 meter hoge gebergte is niet zomaar een
natuurwonder; het is een plek doordrenkt van geschiedenis, spiritualiteit en
diepgewortelde verbondenheid met Maria Magdalena.
Bij aankomst trekken de steile rotswanden meteen onze aandacht. Halverwege de klif, verscholen in een grot, ligt het heiligdom van Maria Magdalena. Volgens de Provençaalse traditie trok zij zich hier terug om haar laatste jaren in gebed en bezinning door te brengen. Nog steeds vinden jaarlijks een half miljoen bezoekers – gelovig of niet - hun weg naar deze bijzondere plek. Maar onze tocht voert ons eerst hogerop, naar de Chapelle du Saint- Pilon, een kleine kapel op de top van de klif. Daar gaan we naartoe. Mijn neef, op bezoek met zijn familie, wilde altijd al eens op een bergtop staan. Maar de dag begint met regen, die de heuvels in nevel hult. We besluiten te wachten, en ons geduld wordt beloond: een uur later trekken de wolken langzaam weg, wij trekken onze wandelschoenen aan.
Driehonderd jaar oud
Het pad leidt ons eerst door een dichtbegroeid bos, een groene oase in het ruige Provençaalse landschap. Hier staan machtige loofbomen, sommige al driehonderd jaar oud, een contrast met de dorre vegetatie van de regio. De stilte valt meteen op. Een diepe, haast mystieke rust die het bos een bijzondere sfeer geeft. Terwijl het pad begint te stijgen, passeren we kleine kapellen, rustplaatsen voor pelgrims door de eeuwen heen. De helling wordt steiler en de losse stenen vragen om voorzichtigheid. La Source de Nans, een heldere bron, biedt verkoeling en nieuwe energie voor de klim omhoog.
Sainte-Baume is al eeuwenlang een bedevaartsoord. In de vijftiende eeuw was de pelgrimstocht naar de grot van Maria Magdalena de derde belangrijkste in het christendom, na Rome en de Camino naar Santiago. Franse koningen, pausen en pelgrims bewandelden dit pad, dat sindsdien bekendstaat als ‘Het pad van de koningen’.
Na ongeveer veertig minuten bereiken we een T-splitsing. Omdat de lucht nog steeds dreigend oogt, kiezen we ervoor eerst naar de top te klimmen. Het pad wordt steiler en ruiger, de laatste meters vragen om concentratie. Maar dan, op 994 meter hoogte, staat de Chapelle du Saint-Pilon. Het wolkendek belemmert ons uitzicht, een kleine teleurstelling. Mijn neef had gehoopt op een eindeloos vergezicht. Maar dan breken zonnestralen onverwacht door de mist. Eerst voorzichtig, daarna krachtiger. En dan, als de nevel oplost, ontvouwt zich een panorama van bergkammen en verre dalen. Een magisch moment dat maar vijftien minuten duurt, maar een prachtig cadeau.


"En dan, als de nevel oplost, ontvouwt zich een panorama van bergkammen en verre dalen."
De afdaling verloopt sneller. Bij dezelfde splitsing kiezen we nu voor de route naar de grotkerk. Een reeks trappen leidt ons langs een grote replica van de kruisigingsscene. Vervolgens bereiken we een ruime binnenplaats met de ingang van La Grotte de Marie-Madeleine. Binnenin ademt de grot geschiedenis. In het duistere, koele heiligdom staat een groot altaar, prachtige gebrandschilderde ramen laten licht door. Kaarsen flakkeren bij een beeld van Maria Magdalena. En achter een klein venster wordt een relikwie bewaard: enkele haren en een stukje schedel van de heilige, veilig opgeborgen in een zilveren kistje.

Troost
en bezinning
Beneden
bevindt zich Chemin de la Consolation, een plek waar ouders eenmiskraam
of een doodgeboren kindherdenken. Een ruimte van troost enbezinning,
stil maar betekenisvol.
Bij terugkomst bij de auto, werpen we met een voldaan gevoel een laatste blik omhoog. Nu herken ik duidelijk de kapel boven ons, een stille wachter over het landschap. En schuin daaronder, haast onopgemerkt tegen de rotswand, het heiligdom dat al generaties lang mensen naar boven leidt – op zoek naar stilte, betekenis, of gewoon een uitzicht dat verder reikt dan hun dagelijks leven.
"En wanneer je dan op de top staat, wanneer de wolken breken en het uitzicht zich opent, besef je: hoogten zijn er niet om ons te ontmoedigen, maar om ons uit te dagen."
Op de terugweg passeren we Saint-Maximin-la-Sainte-Baume, waar de basiliek Sainte Marie-Madeleine haar geheimen bewaart. De relikwieën hier vertellen een verhaal dat door sommigen als geloof wordt omarmd, door anderen als geschiedenis wordt bewonderd. Maar wat vaststaat, is dat deze plek generaties heeft geïnspireerd. Niet alleen door haar verleden, maar door het idee van het zoeken naar iets hogers.
Want is dat niet wat elke klim ons leert? Of het nu een berg is, een levensdoel of een innerlijke zoektocht, het pad omhoog is nooit moeiteloos, maar wie blijft gaan, ontdekt iets nieuws. Misschien niet altijd wat je verwachtte, soms zelfs iets groters. En wanneer je dan op de top staat, wanneer de wolken breken en het uitzicht zich opent, besef je: hoogten zijn er niet om ons te ontmoedigen, maar om ons uit te dagen.
Sainte-Baume is meer dan een wandeling. Het is een herinnering dat sommige paden ons leiden naar iets dat we pas begrijpen als we er zijn.
Over Harriëtte
Harriëtte Smit is landelijk jeugdwerkadviseur binnen de Franse Unepref kerken. Haar hart ligt bij tieners en jongeren en ze geniet ervan hen te begeleiden in hun geloofsontwikkeling en hun levensvragen.