Zomereenzaamheid

Hoewel Frankrijk in de zomer bruist van festivals, vakanties en zonovergoten pleinen, is er ook een minder zichtbare kant: zomereenzaamheid. Wanneer scholen sluiten, buurthuizen pauzeren en vrienden op reis gaan, ontstaat er een stille leegte. Niet iedereen viert de zomer. Niet iedereen kan dat.

Door de extreme hitte dit jaar begon de zomervakantie al eind juni: ruim acht weken zonder school. Veel kinderen kijken ernaar uit: logeerpartijen, strandbezoekjes, familie-uitjes. Maar in mijn flat en wijk in Zuid-Frankrijk zie ik andere verhalen. Die van stilzwijgende veerkracht, van dagelijkse volharding en kleine momenten die verschil maken.

Buurvrouw Nadia

Mijn buurvrouw Nadia (48) woont met haar dochters (10 en 12 jaar) in een appartement met een klein balkon. Sinds ze onverwachts weduwe werd in 2024, staat ze er alleen voor. Haar man, degene die kon autorijden, was het die hen meenam naar het strand, naar vrijheid en verkoeling. Nu werkt ze hard, probeert haar rijbewijs te halen, maar deze zomer is ze afhankelijk van anderen. Op werkdagen zitten haar meiden alleen thuis, binnen de vier muren van hun flat.

Met regelmaat ga ik even bij hen langs. Een kort gesprek, even vragen hoe de dag was, een spelletje doen. Of even naar buiten, een avondwandeling door de wijk en samen een ijsje eten. Dan stralen de meiden.

Dan is er Nardos (35), moeder van drie kinderen, waaronder een baby van drie maanden. Haar man werkt tijdelijk in hun thuisland, Ethiopië, omdat hij hier geen werk kon vinden. In een warm appartement zonder airco probeert ze de rust te bewaren en ritme te houden. Op dagen dat ik bij haar langsga, lees ik voor aan haar kinderen of doe een knutselactiviteit met hen. Zo heeft zij even haar handen vrij.

Op een warme zaterdagmiddag gingen we samen naar het park met water spelen, een uitje dat haar alleen te zwaar zou vallen. Het was een voorrecht om met hen buiten te zijn en de kinderen en buurvrouw te zien genieten van frisse lucht en ontspanning.

Verjaardag

Babette (72) woont samen met haar 82-jarige zus op vierhoog zonder lift. De ventilatoren draaien dag en nacht. Haar zus kan niet meer naar buiten. Het traplopen kost haar teveel energie. Babette zelf gaat nog dagelijks naar buiten met haar hondje Julie. Ik ontmoet haar vaak op de buurtbank, die bank werd in juli het decor van een verjaardagsfeestje. Samen met buurtvriendin Christine vierden we haar verjaardag eerst bij Babette thuis met koffie en taart, en later versierden we de buurtbank, nodigden buren uit. Iedereen kwam. Cadeautjes, en gezelligheid. Voorbij rijdende auto’s toeterden en zwaaiden. Babette genoot!

Een buurman met zijn vijfjarige zoontje bracht de eerste weken van de vakantie door in het hospice, waar ze afscheid moesten nemen van zijn vrouw. Ze werd slechts 42 jaar oud. Na vijf jaar kuren had ze haar dappere strijd tegen kanker verloren. Als buren namen we afscheid in het hospice en er was een delegatie van de flat present op de begrafenis met een gezamenlijk bloemstuk om onze lieve buurvrouw de laatste eer te bewijzen. Nu probeert hij opnieuw vorm te geven aan hun leven, onder een zomer vol rouw en verdriet. En proberen we als buren hen nabij te zijn in hun intense verdriet.

Het nabij zijn in het kleine. In het aanwaaien, het vragen, het luisteren, het samen zijn. Die momenten waarin de routine wordt doorbroken en nabijheid het verschil maakt. Nadia zei het me recent zo treffend met tranen in haar ogen: 'Je bent de enige die spontaan aanwaait. Als ik je auto zie staan, weet ik: Harriëtte is in de buurt. Dat stelt gerust.'

Echte verbinding

Want nabijheid is krachtig. Het maakt het onzichtbare zichtbaar. Laat de ander voelen: je doet ertoe. Niet pas als het weer omslaat, maar juist nu, in het volle zomerlicht van juli. Dus, kijk eens rond in je straat, je trapportaal, je park. Wie zou je kunnen groeten? Wie mist een luisterend oor, een klein gebaar?

Het begin van verbondenheid is vaak niets meer dan er zijn. En dat maakt álles uit.

Deze column verscheen zaterdag 2 augustus 2025 in het Friesch Dagblad